ဒါကေတာ့ ႏိုင္ငံတကာက ေျပာတဲ့ Formal Step ေတြေပါ့ေနာ္။ ျမန္မာျပည္နဲ႔ကေတာ့ ဘယ္သူပါ့မလဲ။ သုိ႔ေပ မယ့္ ေလ့လာလို႔ရေအာင္ သူတို႔ နည္းလမ္းေလးကို မွ်ေဝ ေပးလိုက္ ရပါတယ္။
1. Find a Product (or idea)
ပထမဆံုး ကုန္ပစၥည္းတစ္ခုကို ရွာေဖြရမယ္။ အိုင္ဒီယာဆုိလည္း အိုင္ဒီယေပါ့။ အဲဒါက လူသိမ်ားေကာင္း လူသိမ်ားလိမ့္မယ္ သုိ႔ေပမယ့္ ျပီးျပည့္စံုေလာက္ေအာင္ မေကာင္းေသးတဲ့ အရာတစ္ခု။
2. Buy One and Stuty it
အဲ့ ပစၥည္းကို ဝယ္ရမယ္။ ျပီးေတာ့ အေသးစိတ္ က်က် ေလ့လာရမယ္။ အိုင္ဒီယာဆုိရင္လည္း ယင္း အုိင္ဒီယာကို အတြင္းက်က် ေလ့လာရမယ္။ လိုအပ္ရင္ ထပ္မံ သင္ယူရအံုးမယ္။
3. Figure out how to improve it
အေသးစိတ္လည္းေလ့လာျပီးျပီ။ သင္ယူေလ့လာမွုလည္း ျပီးျပီ။ ဒါဆုိရင္ ေနာက္တစ္ဆင့္ တက္ရမွာက ဖြံ႔ျဖိဳးတိုးတက္ေအာင္ လုပ္ေဆာင္ျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။
4. Make a Prototype
ဖြံ႔ျဖိဳးေအာင္လည္းလုပ္ျပီးျပီဆုိရင္ Sample တစ္ခု အရင္ထုတ္ရပါမယ္။ ကနဦး စံနမူနာပစၥည္း တစ္ခု ဖန္တီး ယူရပါမယ္။
5. Show the prototype to 100 people
လူသိပ္အမ်ားၾကီးကုိ ျပစရာမလိုေသးဘူး။ Selected people ပဲ။ ေရြးထားတဲ့ သူေတြက ကို စံနမူနာ၊ အိုင္ဒီယာကို ေဖာက္စားမယ့္သူ မဟုတ္ဖို႔ေတာ့ လိုပါမယ္။
6. Remake it
စံနမူနာကို Selected people ကိုလည္း ျပသျပီးသြားျပီဆုိရင္ ေနာက္တစ္ ဆင့္ တက္ရမွာက remake ပါ။ သူတို႔ ေပးတဲ့ Feedback ကိုအေျခခံလို႔ အေကာင္းဆံုးျပန္လည္ဖန္တီးရပါမယ္။ End Customer အတြက္ လိုခ်င္စိတ္ ေပါက္ရေလာက္တဲ့ အထိ ျဖစ္ပါတယ္။
7. Fine a co-founder
ကိုယ့္ ပေရာဂ်က္က အရမ္းၾကီးတယ္ဆုိရင္ တစ္ေယာက္တည္းနဲ႔ မရေတာ့ဘူး။ ဘယ္လုိပဲ ျဖစ္ျဖစ္ အတူတြဲလုပ္မယ့္ ပါတနာေတာ့ လိုပါမယ္။ co-fouder ပါ။ လက္တြဲလုပ္သူ တစ္ေယာက္လည္း ခပ္ေကာင္းေကာင္း ပါတယ္ဆုိရင္ အုိင္ဒီယာလည္း ပိုထြက္ပါတယ္။
8. Split with your co-founder
Co-founder နဲ႔ ဆက္လုပ္တာပဲ ျဖစ္ျဖစ္၊ လမ္းခြဲတာပဲ ျဖစ္ျဖစ္ ဒီ Level မွာ တိတိက်က် အေျဖထြက္ဖို႔ လိုပါတယ္။ တစ္ဖက္ကလည္း profit တစ္ခုရဖို႔ ဖန္တီးၾကိဳးစားေပးတဲ့ေနရာမွာ တစ္ခုမွ ျပန္မေပးႏိုင္ရင္ Split လုပ္ဖို႔ ခက္ခဲပါတယ္။ ဒီေတာ့ ၅၀-၅၀ . ၅၀-၄၀ စြမ္းေဆာင္ခ်က္၊ ရလဒ္ အေလ်ာက္ ေသခ်ာ ခြဲတမ္းခ်ျပီး ေရွ ႔ဆက္ဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။
9. Find a investor
ေငြထည့္မယ့္ လုပ္ငန္းရွင္လိုအပ္ပါတယ္။ ယင္းလုပ္ငန္းရွင္ကို ကိုယ္ဖန္တီးထားတဲ့ Product ကို ခ်ျပရပါမယ္။ Detail မလိုပါဘူး။ Investor အတြက္ Profit and Process ေလာက္ပဲ focus လုပ္ျပီး Explain တာ ေကာင္းပါတယ္။ Data Detail သြားရွင္းမိရင္ Investor က Holder ျဖစ္သြားႏိုင္ပါတယ္။
10. Give her your percentage
အိုင္ဒီယာမပါ ေငြရင္းသာစိုက္သူအတြက္ ၁၀ ရာခိုင္ႏွုန္း လို႔ ပံုေသေတာ့ သတ္မွတ္လို႔ မရပါဘူး။ သုိ႔ေပမယ့္ ၁၀ ပံုပံု ၃ ပံုထပ္ပုိေပးမိရင္ေတာ့ ကိုယ့္ Product က သူ႔ Product ျဖစ္သြားႏိုင္ပါတယ္။
11. Make the product
ေငြလည္းရွိျပီ။ Resource ရျပီ ဆုိရင္ Product ထုတ္ဖို႔ စႏိုင္ပါျပီ။ ဒီအဆင့္မွ Product က ထုတ္လုပ္တာပါ။ လက္ထဲမွာ co founder နဲ႔အတူဖန္တီးထားတဲ့ finalize product simple ပဲ ရွိပါေသးတယ္။
12. Sell your product
ေနရာေဒသ အလိုက္ေပါ့။ ကိုယ့္ ကုန္ပစၥည္းကို Customer ဘယ္ေလာက္ဆီ ဘယ္ေလာက္ ေရာင္းႏိုင္ရမယ္ဆုိတာ ကိုယ္တိုင္ Target ထားရမွာပါ။
13. Get more money
ကုန္ပစၥည္း ေရာင္းခ်ျပီဆုိရင္ေတာ့ ေငြကေတာ့ ဝင္ပါျပီ။ ဝင္ေငြကို ခြဲတမ္းခ်ျပီး Production အတြက္ ထပ္မံ Invest လုပ္ရပါမယ္။
14. Go to Stock
စေတာ့ ရွယ္ယာေစ်းကြက္သုိ႔ ဝင္ေရာက္ျခင္းပါ။ ဒါကလည္း ျမန္မာျပည္မွာ မၾကာမီ ႏွစ္အနည္းငယ္ အတြင္း ျဖစ္လာေတာ့မယ္ ေစ်းကြက္ပါ။ စေတာ့ရွယ္ယာေစ်းကြက္ေၾကာင့္ ပံုမွန္လည္ပတ္ေနတဲ့ Money Cycle အတြက္ အဓိက Profit ရႏိုင္တဲ့ source တစ္ခုလည္း ျဖစ္သြားႏိုင္ပါတယ္။ ရွယ္ယာေရာင္းမယ္။ ရွယ္ယာရွင္ အသစ္ေတြ ဝင္လာမယ္။ ရွိရင္းစြဲေတြ ထြက္မယ္ အစရွိသျဖင့္ လည္ပတ္ေနတဲ့ စေတာ့ရွယ္ယာ ေစ်းကြက္ က ေခါင္းစားစရာေနရာတစ္ခုလည္း ျဖစ္လာမွာပါ။
ဒီေတာ့ စေတာ့ရွယ္ယာ ေစ်းကြက္အေၾကာင္း ကို ေသခ်ာ ေလ့လာ ထားဖို႔လိုအပ္ပါႏိုင္ပါတယ္။ ႏိုင္ငံတကာက စေတာ့ရွယ္ယာ အျပင္ ျပည္တြင္းမွာ ျဖစ္ေပၚလာႏိုင္မယ့္ ပံုစံကို ယခုကတည္းက ၾကိဳတင္ေလ့လာထားဖု႔ိ လိုအပ္ပါတယ္။ အနာဂတ္ဟာ မေဝးေတာ့ပါဘူး။ လူတိုင္း ၾကိဳးစားရင္၊ အိုင္ဒီယာေကာင္း၊ Product ေကာင္းရွိရင္ လုပ္ငန္းရွင္ ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ အထက္ပါ ေဖာ္ျပခ်က္မ်ား က ႏိုင္ငံတကာ ကေျပာတဲ့ အေၾကာင္းအရာပါ။ ျပည္တြင္းမွာ ဒါနဲ႔ ထပ္တူက်ဖို႔ မေသခ်ာ ပါဘူး။ Localization အတြက္ Change လုပ္ရမယ့္ Strategy ေတြ အမ်ားၾကီးပါ။ အားလံုး Business Idea ရဖို႔ ေရးသား မွ်ေဝ ေပးလိုက္ ရပါတယ္။
.
ေအာင္ခမ္း (TSJ team)