ုထုိဖသ္၀ါဓမၼသတ္အား ေတာ႐ုိင္းတိရစၦာန္ ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ေရးအဖြဲ႕မ်ားက ခ်ီးက်ဴးႀကိဳဆုိခဲ့ၾကၿပီး သယံဇာတႂကြယ္၀သည့္ အင္ဒုိနီးရွားႏုိင္ငံ အတြင္း သာမန္ဥပေဒႏွင့္ ရာဇ၀တ္မႈမ်ား အၾကား ရွိေနသည့္လစ္ဟာမႈကုိ ျဖည့္ဆည္းေပးျခင္းျဖစ္သည္ဟု ဆုိသည္။
“ဘာသာေရးဆုိင္ရာ က်ိဳးေၾကာင္းခုိင္လုံတဲ့ အခ်က္၊ ဒါမွမဟုတ္ ဥပေဒအရ ခြင့္ျပဳထားျခင္း မရွိဘဲနဲ႔ ေတာင္႐ုိင္း တိရစၦာန္ေတြ မ်ိဳးတုန္းေစႏုိင္တဲ့ အျပဳအမူ၊ လုပ္ရပ္ အားလံုးဟာ ဟရမ္ (ပိတ္ပင္ထားျခင္း) ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလုပ္ရပ္ေတြထဲမွာ တရားမ၀င္ အမဲလုိက္ျခင္းနဲ႔ မ်ိဳးတုန္းမယ့္ အႏၱရာယ္ရွိေနတဲ့ တိရစၦာန္ေတြကုိ ကုန္ကူးတာေတြ ပါ၀င္ပါတယ္” ဟု အင္ဒုိနီးရွား အုိလမာေကာင္စီ MUI ဖသ္၀ါ ဓမၼသတ္ဌာနမွ အတြင္းေရးမွဴး အက္စ္႐ုိရန္ နီအမ္ ႐ႈိေလးက AFP သတင္းဌာနသုိ႔ မတ္လ ၅ ရက္ ဗုဒၶဟူးေန႔တြင္ ေျပာၾကားခဲ့သည္။
သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ထိန္းသိမ္းေရး အတြက္ ပထမဆံုးထုတ္ျပန္ေသာ အဆုိပါဖသ္၀ါ ဓမၼသတ္အား အင္ဒုိနီးရွားႏုိင္ငံ၏ ေဂဟစနစ္ကုိ အႏၱရာယ္ ရွိေစႏုိင္မည့္ ေတာ႐ုိင္း တိရစၦာန္မ်ားႏွင့္ ပတ္သက္ေသာ ရာဇ၀တ္မႈမ်ားကုိ ေလ်ာ့ခ်ရန္ ရည္ရြယ္၍ ၿပီးခဲ့သည့္ ဇန္န၀ါရီ ၂၂ ရက္ေန႔ကတည္းက စတင္ျပဌာန္း ခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္ဟု ယမန္ေန႔တြင္ တာ၀န္ရွိသူမ်ားက သတင္းထုတ္ျပန္ခဲ့သည္။
စုိက္ပ်ိဳးေရးလုပ္ငန္းမ်ား ခ်ဲ႕ထြင္ျခင္း၊ ဖြံ႕ၿဖိဳးတုိးတက္ေအာင္ေဆာင္ရြက္ျခင္းႏွင့္ သစ္ခုတ္ျခင္းတုိ႔မွာ အင္ဒုိနီးရွားႏုိင္ငံ၏ ေတာင္း႐ုိင္းတိရစၦာန္က႑ကုိ ၿခိမ္းေျခာက္ေနသည္။ ထုိ႔ျပင္ သစ္ေတာမ်ား အတြင္း သစ္ခုတ္ျခင္းကလည္း ဆူးမားၾတား က်ားမ်ိဳးစိတ္၊ ေဘာနီယုိႏွင့္ ဆူမားၾတား ကၽြန္းတုိ႔တြင္သာ ေတြ႕ရသည့္ ရွားပါး လူ၀ံမ်ိဳးစိတ္ႏွင့္ ဆူမားၾတားဆင္ မ်ိဳးစိတ္တုိ႔ကဲ့သုိ႔ ရွားပါးတိရစၦာန္မ်ိဳးစိတ္မ်ားအား မ်ိဳးတုန္းေပ်ာက္ကြယ္ေစႏုိင္သည့္ အႏၱရာယ္မ်ားလည္း ရွိေနသည္။
ထုိဖသ္၀ါက က်ားကဲ့သုိ႔ေသာ ေတာ႐ုိင္း တိရစၦာန္မ်ားအား အမဲလုိက္ၾကသည့္ ရြာသားမ်ားအၾကားတြင္လည္း စုိးရိမ္ပူပန္မႈမ်ားကုိျဖစ္ေစသည္။
“ဒီဖသ္၀ါကုိထုတ္ျပန္တယ္ဆုိတာ ရွင္းလင္းေစဖုိ႔ျဖစ္ၿပီး၊ အင္ဒုိနီးရွားႏုိင္ငံအတြင္းမွာရွိတဲ့ မြတ္စလင္ေတြအတြက္ တိရစၦာန္ေတြကုိ ထိန္းသိမ္းဖုိ႔ဆုိတဲ့ က႑မွာ ရွရီအသ္ရဲ႕ ႐ႈေထာင့္ကေန သံုးသပ္ထားတဲ့ လမ္းညႊန္ခ်က္လည္းျဖစ္ပါတယ္။ လူေတြဟာ အစုိးရရဲ႕ ဥပေဒေတြကေန လြတ္ေျမာက္ေကာင္း လြတ္ေျမာက္ႏုိင္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အလႅာဟ္အရွင္ျမတ္ရဲ႕ အမိန္႔ကေနၿပီးေတာ့ မလြတ္ေျမာက္ႏုိင္ပါဘူး” ဟု အိုလမာေကာင္စီ ပတ္၀န္းက်င္ႏွင့္ သဘာ၀ အရင္းအျမစ္ ထိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္ေရး အဖြဲ႕မွ ဥကၠဌ ဟာယု ပရာဘုိ၀ုိ၏ ေျပာၾကားခ်က္အား National Geographic သတင္းဌာနမွ ေဖာ္ျပခဲ့သည္။
ေတာင္႐ုိင္းတိရိစၦာန္မ်ားအား အင္ဒုိနီးရွား ဥပေဒက အကာအကြယ္ေပးထားၿပီး၊ တားျမစ္ထားသည့္ တိရစၦာန္ ေရာင္းခ်သူမ်ားကုိ ေထာင္ဒဏ္ ၅ ႏွစ္အထိႏွင့္ ေငြဒဏ္ ႐ူပီ သန္း ၁၀၀ (ကန္ေဒၚလာ ၈၇၀၀) ေပးေဆာင္ရန္ အျပစ္ေပးႏုိင္သည္။
ခ်ီးက်ဴးၾက
သား႐ုိင္းတိရိစၦာန္မ်ားႏွင့္ ပတ္သက္သည့္ အဆုိပါ ဖသ္၀ါဓမၼသတ္ကုိ ႏုိင္ငံတကာ သား႐ုိင္းတိရစၦာန္ ထိန္းသိမ္းေရးအဖြဲ႕မ်ားက ႀကိဳဆုိခဲ့ၾကၿပီး၊ ေဂဟစနစ္အား ကာကြယ္ရန္ အက်ိဳးရွိသည့္ ေျခလွမ္းအျဖစ္ ႐ႈျမင္ၾကသည္။
“ဒါ(ဖသ္၀ါ)ဟာ ဘာသာေရးဆုိင္ရာ ယူဆခ်က္တစ္ခုကုိ သိေစပါတယ္။ ၿပီးေတာ့ က်ားနဲ႔ ႀကံ႕တုိ႔လုိ မ်ိဳးတုန္းဖုိ႔ ေတာ္ေတာ္ေလး အႏၱရာယ္ရွိေနၿပီး တုိင္းျပည္အတြင္းမွာ က်န္ရွိေနတဲ့ ေတာ႐ုိင္းတိရစၦာန္ေတြကုိ ကယ္တင္ဖုိ႔၊ ကာကြယ္ဖုိ႔ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ရဲ႕ လုပ္ေဆာင္ခ်က္ေတြကုိ ကူညီမယ့္ စိတ္ဓာတ္ပုိင္းဆုိင္ရာ သတိ၀ိရိယကုိလည္း တုိးျမင့္ေစပါတယ္” ဟု ကမၻာ့ ေတာ႐ိုင္းတိရစၦာန္မ်ား ရန္ပံုေငြအဖြဲ႕ WWF ၏ အင္ဒုိနီးရွားႏုိင္ငံဆုိင္ရာ ဆက္ဆံေရးဒါ႐ုိက္တာ ညိဳမန္ အစ္၀ါရာ ယုိဂါက ဆုိသည္။
အင္ဒုိနီးရွားႏုိင္ငံ၏ သစ္ေတာေရးရာ ၀န္ႀကီးဌာနႏွင့္ ဘာသာေရးဆုိင္ရာ တာ၀န္ရွိသူမ်ားကလည္း ထုိဖသ္၀ါဓမၼသတ္ႏွင့္ ပတ္သက္၍ မတ္လ ၁၂ ရက္ေန႔တြင္ ပူတြဲေၾကညာခ်က္ ထုတ္မည္ဟု သစ္ေတာေရးရာ ၀န္ႀကီးဌာနမွ တာ၀န္ရွိသူတစ္ဦးက AFP သတင္းဌာနသုိ႔ ေျပာၾကားခဲ့သည္။ ထုိဖသ္၀ါဓမၼသတ္မွာ တစ္ဦးခ်င္း အျပင္ အစုိးရအေပၚသုိ႔လည္း သက္ေရာက္ၿပီး၊ ေတာ႐ိုင္းတိရစၦာန္မ်ားအား ထိခုိက္ႏုိင္မည့္ ကုမၸဏီမ်ားကုိ ခြင့္ျပဳထားျခင္းအေပၚ ျပန္လည္ဆန္းစစ္ရန္ အစုိးရ အာဏာပုိင္မ်ားအား တုိက္တြန္းျခင္းလည္းျဖစ္သည္။
အင္ဒုိနီးရွားႏုိင္ငံမွာ အေရွ႕ေတာင္အာရွတြင္ သစ္ေတာဧရိယာ အက်ယ္၀န္းဆံုး ႏုိင္ငံတစ္ခုျဖစ္ၿပီး အၿမဲစိမ္းသစ္ေတာ ဟက္တာ သန္း ၁၂၀ ရွိသည္။ ႏုိင္ငံအတြင္းရွိ သဘာ၀ပတ္ ၀န္းက်င္ကို ထိန္းသိမ္းရန္ အဖြဲ႕တစ္ခုကုိ အင္ဒုိနီးရွား အုိလမာေကာင္စီက ၂၀၁၁ခုႏွစ္တြင္ စတင္ဖြဲ႕စည္းခဲ့ၿပီး သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ ထိန္းသိမ္းေရး ပညာရွင္မ်ားကုိ
လည္း ဖိတ္ေခၚခဲ့သည္။
၂၀၀၀ ခုႏွစ္မွ ၂၀၀၅ ခုႏွစ္အတြင္း အင္ဒုိနီးရွားႏုိင္ငံ၌ တစ္ႏွစ္လွ်င္ သစ္ေသာ ဟက္တာ ၁.၈၇ သန္း ဆံုး႐ံႈးေနသည္ဟု ကုလသမဂၢ စားနပ္ရိကၡာႏွင့္ စုိက္ပ်ိဳးေရးအဖြဲ႕ FAO က ဆုိၿပီး၊ သစ္ေတာ ၀န္ႀကီးဌာန၏ မွတ္တမ္းမ်ားအရ အင္ဒိုနီးရွား လမုသစ္ေတာ ဟက္တာ ၇.၇၆ သန္းမွ ၃.၂၅ သန္းမွာ ဆုိးရြားေသာ အေျခအေနႏွင့္ ရင္ဆုိင္ေနရသည္ဟု သိရသည္။
Ref: OnIslam & News Agencies